Wat is de visie van DataFryslân? 

De maatschappij wordt steeds digitaler. Er wordt steeds meer data verzameld. Data die bruikbaar is voor allerlei analyses waardoor beslissingen steeds meer kunnen worden gebaseerd op data. Dit is voor veel organisaties een grote verandering. Data is op zichzelf nog niets. Maak de juiste connectie met andere data en je bezit ineens waardevolle informatie. Om deze koppeling te maken is het een logische stap om data te gaan delen met andere organisaties in de regio.  

Steeds meer partijen willen hun keuzes en ontwikkelingen op basis van data maken . Dit om hun beleid te versterken, betere en efficiëntere resultaten te bereiken en nieuwe inzichten te verwerven. Hoewel er steeds meer (open) data zijn, ontberen veel Friese partijen de capaciteit en de kwaliteit om daar het juiste gebruik van te maken. 

DataFryslân ondersteunt organisaties op de weg naar datavolwassenheid en het analysevaardig worden van organisatie en medewerkers. Hierdoor kunnen meer besluiten op basis van data worden gemaakt. Dit zorgt voor meer gefundeerde beslissingen en mogelijkheden om te evalueren of de beslissing het gewenste effect heeft gehad. 

Zie hier ons visiedocument.

Grafiek: Data-groei in de tijd versus het vermogen van organisaties om data te bewerken.

Met wie werkt DataFryslân allemaal samen? 

DataFryslân werkt samen met honderden organisaties in (voornamelijk) de Provincie Friesland. Op de afbeelding is een weergave te zien van de meest hechte partners. Daarnaast is DataFryslân een community van ruim 700 dataprofessionals die via DataFryslân met elkaar in contact komen.

Waarom kijkt DataFryslân alleen naar data in Friesland?

Hier zijn veel argumenten voor te noemen:

• Fryslân is staatsrechtelijk en bestuurlijk een eenheid.
• Fryslân is op cultureel en maatschappelijk vlak een eenheid. Er heerst een groot gevoel van verbondenheid met de regio en andere Friese organisaties. Dit vormt een goede basis voor de samenwerking die DataFryslân beoogt.
• Friese organisaties geloven in het belang en nut van de samenwerking met DataFryslân.
• Veel maatschappelijke uitdagingen zijn oplosbaar op de schaal van de provincie Fryslân.
• Friese organisaties zijn van oudsher gewend om samen te werken.

Wat is de ambitie van DataFryslân?

Het eindstation van de route is een gerealiseerde samenwerking op het gebied van data in Fryslân. Organisaties werken met vertrouwen samen op het gebied van data, delen data en versterken elkaar. Friese organisaties zijn datavolwassen, analysevaardig en in staat om de complexe maatschappelijke vraagstukken samen te analyseren en te organiseren. Hierdoor worden meer besluiten genomen op basis van data, wordt de besluitvaardigheid bevorderd en ontstaat er meer inzicht in maatschappelijke uitdagingen. Door het samen te doen, zijn we slagvaardig, efficiënt en staan we samen voor een sterk Fryslân.

Wat verstaat DataFryslân onder het ‘dataproces’?

Het is een algemeen model van hoe data wordt gebruikt door organisaties. Data wordt gevonden (localiseren) en geschikt gemaakt voor gebruik (bewerken/cleanen). Als de data beschikbaar is gesteld (publiceren) kunnen verschillende partijen de data verder verrijken middels analyses (analyseren). Dit vormt weer nieuwe data.

Het model is bijvoorbeeld nuttig om in beeld te brengen wie op (regionale schaal) verantwoordelijk is voor welke processtap. In Friesland zijn er bijvoorbeeld nauwelijks platforms die bewerkte data beschikbaar stellen (publiceren) waardoor regionaal het gebruik van data inefficient is.   

Wat verstaat DataFryslân onder ‘microdata’?

Microdata zijn koppelbare data op persoons-, bedrijfs- en adresniveau. Geautoriseerde instellingen kunnen zelf onderzoek doen met de microdatabestanden van het CBS. Via DataFryslân kunt u als onderzoeker onder strikte voorwaarden zelf statistisch onderzoek doen met deze microdata Om deze microdata te kunnen gebruiken voor uw onderzoeksproject moet u een invulwerkblad en een onderzoeksvoorstel indienen. De resultaten van uw onderzoek dient u volledig, direct en in principe kosteloos beschikbaar te stellen aan belangstellenden.

Welke organisaties mogen met microdata werken?

De volgende organisaties kunnen toegang krijgen tot microdata:

• Nederlandse universiteiten.
• Wetenschappelijke organisaties.
• Planbureaus.
• Statistische instanties in een EU-land.
• Andere onderzoeksinstellingen die gemachtigd zijn om met de microdata te mogen werken.

Wat verstaat DataFryslân onder ‘datagedreven werken’?

Datagedreven werken is het sturen op basis van (onbewerkte) feiten en data om een beweging op gang te krijgen. Het doel is om meer inzicht en kennis te verwerven en meer gefundeerde beslissingen te nemen. Over de volle breedte van het bedrijf. Het streven is om een datagedreven organisatie te realiseren waar iedereen op basis van data rationele beslissingen neemt en niet meer op basis van het onderbuikgevoel of meningen. Je opereert voortaan als team, waarbinnen alle neuzen dezelfde kant op staan.

Door samen de juiste vragen te stellen worden maatschappelijke vraagstukken eerder, beter en met meer integraliteit opgelost. Daarnaast versnellen we de leercurve van medewerkers in het werken met data. Data worden betrouwbaarder en kunnen door koppeling met andere data meer gaan spreken en tot nieuwe inzichten leiden. Overheden en organisaties krijgen inzicht in onderliggende microdata waardoor beleidskeuzes beter kunnen worden onderbouwd. Kennisinstellingen kunnen hun studenten en medewerkers een interessante werkomgeving bieden waarin gezamenlijk een sneller leerproces ontstaat.

Wat verstaat DataFryslân onder ‘datavolwassenheid’?

De mate van datavolwassenheid geeft aan in hoeverre de data van organisaties geschikt is voor analyse en besluiten te maken op basis van geanalyseerde data. Datavolwassenheid kent verschillende fases. Op dit moment verkeren veel organisaties in de fase dat er wel data is en de bewustwording groeit dat deze data heel waardevol is. In de volgende fases wordt bewustwording omgezet in actie. Hiervoor is veelal het scholen van medewerkers of aannemen van een datascientist een volgende stap. De samenwerking met andere organisaties en het in vertrouwen delen van data met elkaar is een belangrijke stap naar een grotere mate van datavolwassenheid. In de ideale wereld waarin een organisatie alle fases van datavolwassenheid doorlopen heeft, worden alle besluiten genomen op basis van geanalyseerde data.

Wat verstaat DataFryslân onder ‘analysevolwassenheid’?

Analysevolwassenheid is de mate waarin organisaties in staat zijn hun eigen data te analyseren en hier duiding aan te geven. In het begin van de curve gaat het om ‘ de data op orde krijgen’, zodat de data gereed zijn voor analyse. In eerste instantie gaat het om descriptive analysis. In een volgende fase kan de data worden gebruik om ook situaties in de toekomst te voorspellen, zodat daar in de organisatie alvast op voorgesorteerd kan worden. In een vergevorderd stadium van analysevolwassenheid is een organisatie niet alleen meer afhankelijk van mensen, maar worden analyses geautomatiseerd door verschillende technieken, zoals machinelearning.

Welke activiteiten voert DataFryslân uit?

DataFryslân heeft de volgende drie hoofdfuncties:

• /LAB: Een ‘werkplaats’ waar expertise en datavraagstukken samenkomen. In de praktijk wordt geleerd en samengewerkt met belangrijke kennisinstellingen zoals het CBS, universiteiten en hogescholen.
• /HUB: Een ‘dataknooppunt’. Met de realisatie van een Friese data- en datakenniscatalogus wordt zichtbaar waar toegang tot data is en koppelmogelijkheden zijn. Daarnaast twee onderzoeksprogramma op de  thema’s: sociaal domein en toerisme en recreatie
• /PODIUM: Een plaats voor kenniscirculatie. Door workshops, presentaties, masterclasses, meet-ups wordt innovatie en kennisdeling gestimuleerd.

Wat is /HUB?

• Datalandschap

• Kennislandschap

• Certificering- en inspectieprogramma

• Programma sociaal

• Programma toerisme & recreatie

In de Datahub van DataFryslân gaat het om het realiseren van toegang tot data en alles wat daarvoor gefaciliteerd moet worden. We maken afspraken over de regulering van toegang en maken verbindingen met grote data-omgevingen zoals die van CBS mogelijk.

We maken een zogeheten ‘Frisian Public Data Repository’, een publieke databank van Friese dataverzamelingen. Een catalogus waardoor inzicht komt welke data waar kan worden gevonden. We ontwerpen een certificeringssysteem om dataverzamelingen van een kwaliteitsstempel te kunnen voorzien. Zo weten gebruikers van elkaar dat de kwaliteit voldoende is waardoor het vertrouwen in het gebruik van elkaars data toeneemt. 

We stellen ook een ‘Frisian Data Knowledge Repository’, een overzicht van wie met welke expertise bezig is Fryslân en in het netwerk van de partners zodat we dat brede spectrum van expertises kunnen betrekken bij de vraagstukken.

Twee onderzoeksprogramma op de  thema’s: sociaal domein en toerisme en recreatie.

Binnen het programma Sociaal vind je projecten met onderwerpen als beschermd wonen, langer thuis wonen en armoede en schulden. DataFryslân brengt organisaties in het sociaal domein bij elkaar om met elkaar te kijken naar de meerwaarde van het verbinden van data tussen organisaties. Hiervoor wordt gekeken welke data er binnen verschillende organisaties aanwezig is en wat er gebeurt als je deze data met elkaar verbindt. 

In het programma Toerisme & Recreatie gaat we op zoek naar de antwoorden achter het toerisme in Fryslân. Door samen te werken en beschikbare data bij elkaar te brengen in bijv. interactieve dashboards en customer journeys wordt een compleet beeld gecreëerd als input voor toekomstig beleid in de recreatieve sector.

Wat is /PODIUM?

• Lezingen
• Masterclasses

DataFryslân biedt een podium aan partners voor workshops, masterclasses, trainingen, uitwisselingen en communicatie over wat er geleerd is. Daarnaast haalt DataFryslân experts uit het brede kennisnetwerk van hogeschool en universiteit naar Fryslân om hun kennis te delen. Het Podium staat open voor iedereen die wil leren rond datatoepassingen.

Wat is /LAB?

• Experimenteer Agenda
• Opdrachten
• Samenwerken Mbo/Hbo/Wo
• Trainee’s
• Stagiaires

Een /LAB is een werkplaats, een experimentele en inspirerende leer- en werkomgeving. Er is expertise rond datagebruik en toepassingen aanwezig en beschikbaar voor partners. Er wordt gewerkt met nieuwe inzichten en methoden. Het gaat om oefenen en leren, het verkennen van de mogelijkheden van big data en nieuwe visualisaties.  Onderzoeksresultaten van DataFryslân worden in principe ‘open data’. Het beleid is daarbij ‘open tenzij’. Op deze wijze wordt er structureel bijgedragen aan het vergroten van inzicht. 

Het is een opleidings- en leeromgeving voor studenten, onze eigen medewerkers en medewerkers van samenwerkingspartners. Door het /LAB dragen wij bij aan het opleiden en bijscholen voor datafuncties met baankansen.

Het is een opleidings- en leeromgeving voor studenten onze eigen medewerkers, en medewerkers van samenwerkingspartners. Hierdoor dragen we bij aan het opleiden en bijscholen voor datafuncties met baankansen.

Waarom is het belangrijk om het Friese datalandschap in kaart te brengen?

In het programma ‘Datalandschap Fryslân’ maakt DataFryslân de unieke Friese data- ecologie en kennisinfrastructuur inzichtelijk. Door dit inzichtelijk te maken wordt duidelijk wie bronhouder is van de data of überhaupt wie er welke data bezit binnen de provincie. Als organisaties weten wie over welke data beschikt, ontstaan er relevante samenwerkingen op het gebied van verschillende maatschappelijke thema’s waardoor beleidskeuzes op basis van geanalyseerde data kunnen worden gemaakt. 

Waarom is het belangrijk om ‘een versie van de waarheid’ te publiceren?

Met opgeschoonde en consitente gegevens onstaat een gedeeld, betrouwbaar en integraal beeld van de ‘realiteit’. Het werken met eenduidige definities draagt veel bij aan datagedreven werken tussen organisaties. Informatie wordt door gedeelde definities consistent, ook als onderliggende gegevens in verschillende informatiesystemen zijn opgeslagen.

Waarom is er gekozen voor de programma’s sociaal en toerisme?

Momenteel zijn er twee onderzoeksprogramma’s: Sociaal en Toerisme & Recreatie. Deze thema’s zijn bij de oprichting van DataFryslân gekozen, omdat de samenwerkingspartners vooral in deze domeinen de meest relevante maatschappelijke vragen hadden en mogelijkheden zagen voor samenwerking met andere Friese organisaties.

Hoe wordt bepaald welke projecten er binnen de programma’s worden uitgevoerd?

Elk programma heeft een programmaleider in dienst van DataFryslân. De programmaleider stelt een commissie samen met belanghebbende deskundigen en zij articuleren de relevante datavraagstukken binnen dat thema. Op basis hiervan worden projecten geselecteerd.

Binnen DataFryslân is er een kernteam van datamedewerkers. Daar kunnen allerlei ideeën en vraagstukken worden ingebracht. Zowel vanuit de vastgestelde programmathema’s als daarbuiten. Dit kunnen vragen zijn van deelnemende organisaties, studenten, burgers of bedrijven. De vragen worden gewogen volgens een set criteria. 

Het gaat om de volgende criteria:

• Gezamenlijke vraag
• Gezamenlijk expertise
• Gezamenlijk data verzamelen of -kopen
• Gezamenlijk voordeel
• Haalbaarheid
• Levert nieuwe kennis op
• Past bij de leerfase van de uitvoerders
• Verbetert de datakwaliteit
• Leidt tot actuele inzichten

Is het mogelijk om andere programma’s te starten met DataFryslân?

Zeker. Bij de financiering van de onderzoeksagenda van DataFryslân wordt uitgegaan van een kader voor thematische programma’s en een basisverdeling voor inzet van mensen en middelen van 50% programma – 50% actuele en ad hoc projecten. De stuurgroep van het samenwerkingsverband stelt dit kader voor een basisverdeling van inzet vast. Ideeën voor nieuwe programma’s mogen altijd worden ingebracht. Door de stuurgroep wordt de aanvraag vervolgens bekeken en gewogen of dit binnen de mogelijkheden van DataFryslân past. 

Welke werkzaamheden doet DataFryslân niet?

DataFryslân doet in principe geen werkzaamheden die door private marktpartijen worden gedaan. Doel van DataFryslân is innovatie en samenwerking op het gebied van Friese data. Dit is ook de reden dat DataFryslân geen zaken doet als langdurige monitoring of benchmarking. Hiervoor is een organisatievorm nodig gericht op continuïteit en kwaliteit en dit verhoudt zich slecht tot de experimenten van DataFryslân. Ook heeft DataFryslân (nog) geen technische infrastructuur die nodig is voor structurele dataverzameling en databewerking.

Wat voor een soort organisatie is DataFryslân?

DataFryslân is een samenwerking tussen Friese organisaties. DataFryslân is een pioniersorganisatie en is ontstaan vanuit de vraag van Friese organisaties naar een samenwerking op het gebied van data.

De basis van DataFryslân is een samenwerkingsovereenkomst tussen de zeven oprichters. Zij maken de start mogelijk. Andere partijen kunnen zich in de nabije toekomst aansluiten door ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst. DataFryslân heeft de intentie om door te groeien naar een coöperatieve vereniging. De samenwerkingsovereenkomst wordt aangegaan voor 2 jaar (2019-2020) waarbij in het tweede jaar een evaluatie plaatsvindt en nadere afspraken over de verdere ontwikkeling worden gemaakt. Gemeente Súdwest Fryslân fungeert als penvoerder voor het samenwerkingsverband.

Hoe ziet de organisatie van DataFryslân er uit?

DataFrylsân is de uitvoeringsorganisatie van het samenwerkingsverband. De uitvoeringsorganisatie bestaat uit een vaste kern van medewerkers. De meeste medewerkers zijn gedetacheerd vanuit één van de samenwerkingsorganisaties. Naast de vaste kern binnen DataFryslân worden er voor bepaalde projecten personeel en studenten ingezet vanuit deelnemende organisaties.   

Wie zitten er in de stuurgroep van DataFryslân?

Hoe ziet het team van DataFryslân er uit?

Welke functies zijn er binnen DataFryslân?

Onderstaande functies vormen de kernbezetting van DataFryslân:

• Directeur: Algemene aansturing uitvoering, toetreding nieuwe partners, communicatie, organisatieontwikkeling en secretaris samenwerkingsverband
• Programmaleiders: Opstellen programma rond thema Toerisme & recreatie en Sociaal domein . Identificeren relevante projecten en verbinden vragen aan data-opties en –onderzoek. 1e Thema’s: sociaal domein en toerisme en recreatie.   
• Datascientists: Data-analyse, toegang en koppelingen, uitvoering data-onderzoek, verbeteren data-kwaliteit.
• Faciltair: Privacy en Security, Secretariaat en communicatie.
• Naast de kernbezetting van DataFryslân werken er op verschillende momenten andere medewerkers mee in de organisatie. Bijvoorbeeld bij een specifiek onderwerp, het voorbereiden van een lab, afstudeeronderzoeken enz.
• Onderzoekers: PhD’s van de RUG, Lectoren van NHL Stenden, onderzoekers van het FSP.
• Studenten: Vaste modules voor studenten met leertrajecten en bijdragen aan lopende projecten en platforms.
• Dataspecialisten: Inspirerende mensen uit het nationale en internationale netwerk die vragen oplossen. Lectoren die workshops en trainingen organiseren.
• Projectmedewerkers: Beleidsmedewerkers die projecten doen binnen DataFryslân met ondersteuning van een data scientists.

Wat is de rol van de directeur van DataFryslân?

De coördinator fungeert als directeur van DataFryslân en is verantwoordelijk voor de algemene aansturing, de toetreding van nieuwe partners, communicatie, organisatieontwikkeling en aanspreekpunt voor het samenwerkingsverband. Rudolf Simons is per april 2019 aangesteld in deze functie.

Waarom werkt iedereen part-time bij DataFryslân?

De meeste medewerkers zijn gedetacheerd vanuit één van de samenwerkingspartners. Parttime vervullen zij een functie bij DataFryslân en het andere deel van hun uren zijn zij nog werkzaam in hun oorspronkelijke functie bij de samenwerkingspartner.

Hoe werkt het penvoerderschap bij DataFryslân?

Gemeente Súdwest Fryslân fungeert als penvoerder voor het samenwerkingsverband en is de feitelijke ‘rechtspersoon’. Deze penvoerder treedt op als werkgever, contractpartij voor derden en als financieel beheerder van de middelen. Voor de uitvoeringsorganisatie DataFryslân wordt een coördinator aangesteld welke ondergebracht wordt in de organisatie van de penvoerder. De penvoerder delegeert de uitvoerende taken rond middelen en personeel naar deze coördinator. De collectieve verantwoordelijkheid voor de instandhouding en besturing van de organisatie en ook de inzet van de penvoerende organisatie zijn vastgelegd in de samenwerkingsovereenkomst.

Hoe is de governance geregeld bij DataFryslân?

In de loop van het tweede jaar vindt de evaluatie van DataFryslân plaats door de deelnemende partijen. De intentie is om bij voldoende meerwaarde dan de voorbereidingen te starten om een coöperatieve vereniging op te richten. Deze coöperatie neemt de taken van de penvoerder en de uitvoeringsorganisatie over. In de uitwerking van de governance en rollen gedraagt het samenwerkingsverband DataFryslân zich al zoveel mogelijk als ware het een coöperatie.

Kunnen organisaties makkelijk aansluiten bij DataFryslân?

Zeker. DataFryslân staat open voor organisaties die een samenwerking aan willen gaan door bijvoorbeeld het samen organiseren van een Lab of Podium. Daarnaast kunnen andere partijen zich aansluiten door ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst. Het gaat in principe om organisaties met een ‘maatschappelijk nut’. Overheden en maatschappelijke organisaties. Deelname aan DataFryslân houdt in dat je meebetaalt aan de kosten. Ook wordt de samenwerking gezocht met bedrijven of allianties van bedrijven.

DataFryslân heeft de intentie om door te groeien naar een coöperatieve vereniging. Er wordt gestreefd naar spoedige toetreding van in ieder geval alle Friese gemeenten en maatschappelijke organisaties, ROC’s en overige kennisinstellingen. Dit maakt groei en versnelling van DataFryslân mogelijk.   

Werkt DataFryslân alleen voor overheden?

Zeker niet. De verhouding publiek/privaat bij de oprichtende partijen is immers ook al ongeveer 60/40 procent. Over het algemeen wordt wel gehanteerd dat de organisaties een ‘maatschappelijk nut’ dient. 

Wat zijn de voorwaarden om te kunnen aansluiten bij DataFryslân?

Er zijn twee voorwaarden voor aansluiting bij DataFryslân:

• Een door de stuurgroep DataFryslân goedgekeurd verzoek tot toetreding.
• Ondertekening van de huidige samenwerkingsovereenkomst.

Welke verplichtingen zijn er als je bent aangesloten bij DataFryslân?

Als deelnemende partij draag je bij aan de kosten. Uitgangspunt is dat de uitvoeringskosten in redelijkheid over de deelnemende partijen worden verdeeld. Dit kan bestaan uit een financiële of een in-kind bijdrage, bijvoorbeeld in menskracht of middelen. 

Welke voordelen zijn er als je bent aangesloten bij DataFryslân?

Onderdeel van een community. DataFryslân is een community van 700 Friese dataprofessionals die zich tot doel hebben gesteld om datagedreven werken in Friesland te versterken. DataFryslân doet dit samen met haar zeven founders (Provincie Fryslân, Gemeente Leeuwarden, Gemeente Smallingerland, Gemeente Súdwest-Fryslân, Fries Sociaal Planbureau, NHL/STENDEN, Rijksuniversiteit Groningen Campus Fryslân) maar ook met 170 voornamelijk Friese organisaties die met ons verbonden zijn en waar we nauw mee samenwerken. Partners hebben direct toegang tot deze community.

Onderdeel van de Friese datastrategie. In 2019 – 2020 voert DataFryslân 19 data science-projecten uit, organiseert 14 datalabs en draagt bij aan de regionale kenniscirculatie door maandelijks lezingen te organiseren met befaamde en (inter)nationale sprekers. Partners hebben vrijelijk toegang tot deze activiteiten en kunnen mede de agenda bepalen.

Onderdeel van een Friese samenwerking. DataFryslân is een regionale samenwerking. Oplossingen zijn niet beperkt tot de gemeentegrenzen. Met de data en expertise van andere organisaties zijn eigen vraagstukken slimmer op te lossen. Personeel dat participeert is makkelijker te werven en te behouden.

Data Scientist ‘time share’. Geen investering in de opzet van een een data science team maar opdrachten laten uitvoeren door het team van DataFryslân 

Toegang tot schaarse kennis. Toegang tot opleidingen en masterclasses van Friese kennisinstellingen. Het leveren van een bijdrage aan de opleiding van data scientists en versterking van datawerkgelegenheid in Fryslân. De inzet van stagiaires, trainees, Phd’s voor eigen datavraagstukken. Een plaats voor ‘training on the job’. Eigen data-specialisten worden binnen DataFryslân onderdeel van een interessante community waarin kan worden samengewerkt. Toegang tot onderzoekexpertise van het CBS en opleidingsfaciliteit CBS Academy. 

Toegang tot Friese Microdata. DataFryslân maakt het Friese datalandschap inzichtelijk waardoor het makkelijk wordt om de eigen organisatie te koppelen aan andere databronnen, organisaties en kennis. 

Toegang tot landelijke microdata CBS. Door de data-alliantie die DataFryslân heeft met het CBS is de mogelijkheid om onder het regime van CBS gebruik te maken van deze microdata. Onderzoek wordt onder mandaat van de CBS-wet uitgevoerd die meer vrijheden biedt tot het koppelen van data. Door gebruik te maken van CBS-data ontstaat inzicht over de eigen gemeente/provinciale grenzen heen. Dit maakt vergelijkingen mogelijk en geeft een breder beeld. 

Schaalvoordeel door het gezamenlijk inkopen van data. Het gezamenlijk inkopen van data – al dan niet bij het CBS – levert een schaalvoordeel op omdat data een keer ingekocht wordt voor meerdere organisaties en projecten. 

Gezamenlijk fondswerving voor projecten. DataFryslân als samenwerkingsvorm heeft goede mogelijkheden om (Europese) fondsen te verwerven voor projecten. Dit zijn extra middelen waarmee versnelling in innovatie en het oplossen van specifieke vraagstukken gerealiseerd kunnen worden. Fondsen die van: EU, Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, VSNU/Digital Society, Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. MinBZK

Geen noodzaak tot publieke aanbesteding. Bij de afname van data of diensten is er onder mandaat van de CBS-wet geen publieke aanbesteding nodig. Omdat het CBS wettelijk de kostprijs hanteert levert dit besparingen op. Door in gezamenlijkheid afspraken te maken via DataFryslân met CBS voorkomen we dubbele afname.  De provincie Limburg bespaarde in 300.000 euro door data via het CBS te betrekken. Nadere analyse van de huidige kosten voor het betrekken van CBS-data kan op termijn ook dit inzicht in kostenbesparing opleveren. 

Datakwaliteit. Een assessment van datakwaliteit en datavolwassenheid in je organisatie en een advies op maat hoe die te verbeteren. DataFryslân opereert volgens de kwaliteitsnorm en standaarden van het CBS en wordt daarmee een betrouwbare partij.  Alle dataproducten in samenwerking met het CBS zijn AVG-proof. Borging kwaliteit en veiligheid door te werken via de wettelijke kaders van de CBS-wet. Toetsing door het Security en Privacy Office van CBS. Onderzoek door het CBS wordt uitgevoerd in een zogeheten ‘statistische enclave’. Een waarborg die ervoor zorgt dat er geen kruisbestuiving plaatsvindt tussen onderzoekers uit de beleidsketen en onderzoekers die te maken hebben met de processen als handhaving en verstrekking. 

Data delen zonder juridische drempels. Door bij DataFryslân aan te sluiten komen partijen overeen data met elkaar te delen. Hierdoor hoef je niet bij elke samenwerking opnieuw juridische afspraken te maken. Uiteraard gebeurt dit met inachtneming van wet- en regelgeving. 

Onderdeel zijn van een ontwikkeling. Samen met andere Friese organisaties werken aan een regionale datastrategie.

Hoe verhoudt DataFryslân zich tot het CBS?

Samen met het CBS is een zogeheten ‘letter of intent’ opgesteld waarin de samenwerking tussen DataFryslân en CBS staat beschreven. In essentie is daarin 2019 als proefperiode afgesproken waarin vrij geëxperimenteerd kan worden met nagenoeg alle mogelijkheden die CBS biedt. Daarna zal worden afgeschaald naar een samenwerkingsniveau dat het meest gewenst is. De samenwerking met CBS betekent dat een deel van de financiële middelen voor formatie in de eerste fase worden ingezet voor inhuur van CBS-mensen. Zij kunnen deels ook de rol van ‘trainers on the job’ invullen voor andere mensen die gaan werken bij DataFryslân.

Een samenwerking tussen DataFryslân met het CBS kent een aantal voordelen:

Kwaliteit. DataFryslân opereert volgens de kwaliteitsnorm en standaarden van het CBS en wordt daarmee een betrouwbare partij.  Alle dataproducten in samenwerking met het CBS zijn AVG-proof. Borging kwaliteit en veiligheid door te werken via de wettelijke kaders van de CBS-wet. Toetsing door het Security en Privacy Office van CBS. Onderzoek door het CBS wordt uitgevoerd in een zogeheten ‘statistische enclave’. Een waarborg die ervoor zorgt dat er geen kruisbestuiving plaatsvindt tussen onderzoekers uit de beleidsketen en onderzoekers die te maken hebben met de processen als handhaving en verstrekking.

Toegang tot microdata. Door een relatie aan te gaan met het CBS, krijgt DataFryslân de mogelijkheid om onder het regime van CBS gebruik te maken van deze microdata. Onderzoek wordt onder mandaat van de CBS-wet uitgevoerd die meer vrijheden biedt tot het koppelen van data. Door gebruik te maken van CBS-data ontstaat inzicht over de eigen gemeente/provinciale grenzen heen, dit maakt vergelijkingen mogelijk en geeft een breder beeld.

Aanbesteding. Bij de afname van data of diensten is er onder mandaat van de CBS-wet geen publieke aanbesteding nodig. Omdat het CBS wettelijk de kostprijs hanteert levert dit besparingen op. Door in gezamenlijkheid afspraken te maken via DataFryslân met CBS voorkomen we dubbele afname.  De provincie Limburg bespaarde in 2017, 300.000 euro door data via het CBS te betrekken. Nadere analyse van de huidige kosten voor het betrekken van CBS-data kan op termijn ook dit inzicht in kostenbesparing opleveren.

Ervaren partner. CBS is een ervaren partner bij de implementatie van datasturing en de organisatorische- en cultuurproblematieken die daarmee samenhangen. Toegang tot onderzoekexpertise van het CBS en opleidingsfaciliteit CBS Academy. Inhuur denkkracht rond samenwerkingsvraagstukken en data en gebruik kunnen maken van de ervaring van CBS met andere regionale – en urban datacenters.

Wat is het verschil tussen het Fries Sociaal Planbureau en DataFryslân?

DataFryslân is geen onderzoeksbureau. Het Fries Sociaal Planbureau is dat wel. DataFryslân verzamelt uitdrukkelijk geen data, maar brengt verschillende organisaties bij elkaar die met elkaar aan de slag gaan met hun eigen data. DataFryslân brengt daarnaast in kaart wáár de data zich bevindt, zodat organisaties elkaar kunnen vinden. Het is wel mogelijk om een onderzoeksvraag bij DataFryslân neer te leggen, maar het antwoord wordt niet opgeleverd in een onderzoeksrapport. DataFryslân kan ondersteunen om de juiste organisaties en de juiste data bij elkaar komen, zodat de onderzoeksvraag door de organisaties zelf beantwoord kan worden. Het Fries Sociaal Planbureau is een samenwerkingspartner van DataFryslân.

Hoeveel kost het om aan te sluiten bij DataFryslân?

Het uitgangspunt is dat de vaste uitvoeringskosten naar redelijkheid verdeeld worden onder de deelnemende partijen. In eerste instantie brengen de overheids-founders middelen in om de basiskosten van de uitvoeringsorganisatie te financieren. De kennisinstellingen brengen menskracht en expertise in. Per aansluitende partij zoeken we naar een redelijke inbreng van geld en/of expertise.

Is DataFryslân betrokken bij de meting van de zogeheten duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (SDG’s, Sustainable Development Goals)

CBS meet op Rijksniveau de zogeheten duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties (Sustainable Global Goals). De Provinsje Fryslân, RUG Campus Fryslân, NHL Stenden en een aantal Friese gemeenten – waaronder Leeuwarden – heeft zich verbonden aan deze doelstellingen en kunnen profiteren van deze kennis. CBS richt zich daarbij vooral op ‘Smart Cities’ (doel 11) en voldoet daarbij aan meerdere internationale standaarden (VN en WCCD).

Zijn er organisaties die lijken op DataFryslân?

De Nederlandse Rijksoverheid richt zich met de in 2018 geformuleerde strategie ‘Nederland Digitaal’ met name op het verhogen van de kwaliteit en koppelbaarheid van landelijke datacollecties. Het CBS speelt hierbij een centrale rol met structurele samenwerkingen in provinciale -, academische – en urban datacenters. VNG heeft in 2019 een inventarisatie uitgevoerd naar data-initiatieven in Nederland (VNG, 2019). Uit dit onderzoek bleek dat er landelijk een veertigtal organisaties zijn op het gebied van data science. In Friesland is DataFryslân echter het enige initiatief.

Doet het CBS niet ongeveer hetzelfde als DataFryslân?

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verzamelt en publiceert allerlei statistische gegevens van maatschappelijke en economische aard. De geaggregeerde CBS-cijfers worden in zeer brede kring gebruikt. Het betreft voor een groot deel open data.  Deze zijn geschikt om bijvoorbeeld provincies of gemeenten met elkaar te vergelijken maar zijn niet exact genoeg om besluiten mee in organisaties te nemen. De grond voor de toekenning van een WMO-voorziening of een telling van het aantal hotelovernachtingen in een Friese regio in Friesland Hiervoor is lokale microdata nodig en informatie over de lokale context. DatyaFryslân zoekt lokaal naar deze microdata bronnen, zodat lokale organisaties op basis van deze data hun besluiten kunnen nemen en beleid kunnen maken.

Hoe ontwikkelt DataFryslân zich na 2021 als de startfase voorbij is?

De samenwerkingsovereenkomst wordt aangegaan voor 2 jaar (2019-2020) waarbij in het tweede jaar een evaluatie plaatsvindt en nadere afspraken over de verdere ontwikkeling worden gemaakt.

Doet DataFryslân ook (maatwerk) onderzoeken die buiten de programma’s vallen?

Zoveel mogelijk vragen zullen vanuit het collectieve belang bij het datagedreven werken en -ontwikkelen worden opgepakt. Daarnaast kan DataFryslân maatwerk leveren voor individuele vraagstukken van deelnemende organisaties. Het maatwerk gaat in principe op verzoek en wordt kostendekkend geoffreerd en beperkt zich in omvang tot onder aanbestedingsgrenzen van de vragende partner van het samenwerkingsverband. 

Sommige vragen uit het veld kunnen interessant zijn om in het Datalab in te brengen en worden omgevormd tot een leer- en experimenteervraag waar er gezamenlijk en met studenten aan wordt gewerkt. Het kan mogelijk ook leiden tot het inzetten van experts vanuit het samenwerkingsverband om organisaties te begeleiden bij het analyseren en oplossen van vraagstukken, vraagarticulatie, database & architectuurdesign, connectivity en data-visualisatie. 

Voor vragen van partijen buiten dit verband geldt dat er binnen juridische en fiscale kaders en met maximum van niet meer dan 20% van de totale inzet van het samenwerkingsverband kan worden geleverd.

Staat DataFryslân open voor stages, traineeships of promotieonderzoeken?

Zeker. Er zijn verschillende mogelijkheden voor stagiaires, trainees en promotieonderzoeken. Neem voor meer informatie contact op om samen te kijken of de onderzoeksvraag aansluit bij één van de projecten van DataFryslân.

Is DataFryslân een datacenter?

Nee. DataFryslân verzamelt structureel geen data en heeft geen technisch infrastructuur om data te publiceren. Het is echter denkbaar dat DataFryslân als gevolg van haar ontwikkeling de komende jaren doorgroeit naar een organisatie die middels een datacenter gevalideerde data publiceert.

Welke technische infrastructuur heeft DataFryslân?

DataFryslân kent alleen ICT-infrastructuur voor kantoorwerkzaamheden. Het betreft hier voornamelijk standaard flexwerkplekken. Omdat DataFryslân niet structureel data verzamelt en bewerkt hebben wij een beperkte ICT-infrastructuur.

Hoe gaat DataFryslân om met privacy (AVG/GDPR)?

Binnen de uitvoeringsorganisatie is een privacy-officer benoemd die uitvoeringsvoorstellen en het werken met gevoelige (niet-open) data toetst en protocollen ontwikkelt. Hierover zal afstemming plaatsvinden met de Functionarissen Gegevensbescherming van de deelnemende organisaties en het CBS. Ook in de stuurgroep zal een van de leden dit onderwerp in de portefeuille hebben en sparringpartner zijn voor de directeur en de privacy-officer.

Waar is het hoofdkantoor van DataFryslân?

Vanaf juli 2019 is DataFryslân gehuisvest in De Beurs van Campus Fryslân van de Rijksuniversiteit Groningen. Het adres is: Wirdumerdijk 34, 8911 CC Leeuwarden. Het gebouw heeft een moderne infrastructuur en faciliteiten. Daardoor is het uitermate geschikt voor experimenten, samenwerken, bijeenkomsten en innovatie. De hoofdkantoren van DataFryslân zijn echter in de hele provincie Friesland te vinden omdat medewerkers van DataFryslân veelal ook bij partners op locatie werken.