Honkvaste Friese ouderen missen vaker voorzieningen in hun buurt

Leeuwarden, 14 oktober 2022

In Fryslân neemt de vergrijzing steeds verder toe. Voor veel thuiswonende ouderen zijn belangrijke voorzieningen, met name huisarts, apotheek en supermarkt, vaak alleen in de centra van de grotere steden op loopafstand (500 meter) te bezoeken. In de buitengebieden is dit minder het geval. Dat is een van de inzichten die zijn opgedaan bij onderzoek dat DataFryslân heeft gedaan naar Thuiswonende ouderen en Wonen in Fryslân.

DataFryslân presenteert de resultaten van twee langer lopende data-onderzoeksprojecten (zogeheten /HUBs): Thúswenjende âlderen (thuiswonende ouderen) en Wenje in Fryslân (wonen in Friesland). De /HUBs onderzoeken waar ouderen wonen, in wat voor woningen zij wonen, waar de zogenaamde woonzorgcirkels zich bevinden en hoe verhuisbewegingen binnen en tussen gemeenten in Fryslân verlopen. Bij elkaar helpen de verzamelde data samenwerkende partijen bij het maken van keuzes over de toekomstige woningvoorraad. Ook worden de bij de provincie en het Rijk ingediende bouwplannen van de gemeente Smallingerland inzichtelijk gepresenteerd.

“De resultaten van beide onderzoeksprojecten bieden belangrijke inzichten voor gemeenten zoals DataFryslân-partner Smallingerland, die op basis van de data beleid moeten maken”, zegt Joël Brandsma, data-analist bij de gemeente en dus nauw betrokken bij de /HUBs: “Bij het vormen van een visie op wonen en zorg is het enorm nuttig dat we bijvoorbeeld kunnen zien waar alleenstaande ouderen wonen. Deze groep is kwetsbaar, zeker in het buitengebied, waar minder voorzieningen aanwezig zijn. In ons onderzoek hebben we de aantallen ouderen kunnen combineren met inkomensniveau. Hierdoor weten we dat vooral in het buitengebied, in de dorpen van Smallingerland, relatief veel 75 plussers wonen met een laag inkomen (0-40%). Ouderen met een hoger inkomen wonen voornamelijk in Drachten. Deze informatie kunnen we bijvoorbeeld vertalen naar een toekomstige behoefte aan betaalbare levensloopbestendige woonvormen in de buitengebieden.”

Een ander inzicht betreft de lage verhuisbereidheid onder ouderen. “Naarmate de leeftijd toeneemt, gaan ook ouderen vaker in een appartement wonen. Maar een groot deel van de Friese ouderen woont nog in steeds een (ruime) grondgebonden woning. Dat laatste vermoedden we al wel, maar deze informatie bevestigt dat vermoeden en laat beter zien om welke aantallen het gaat. Niet alleen nu, maar ook op langere termijn. Het lijkt er bijvoorbeeld op dat veel ouderen in een wijk als de Drait in Drachten in hun destijds gekochte eengezinswoning zijn blijven wonen, ook nadat de kinderen uitgevlogen zijn.” De eindpresentatie van beide onderzoeken is op donderdag 26 januari in het gemeentehuis van Smallingerland in Drachten, van 14:00 tot 16:00 uur (Inloop vanaf 13:30 uur). Adres: Gauke Boelensstraat 2, 9203 RM Drachten.

Over de onderzoeksprojecten

Het /HUB Thúswenjende âlderen is een vervolg op verschillende data-events in 2021 waarin door DataFryslân antwoorden werden gezocht op de vraag: hoe bieden we de vergrijzing in Fryslân het hoofd? Hierin werkten en werken het Fries Sociaal Planbureau, ROS Friesland, De Friesland en DataFryslân samen aan een interactieve weergave met voorspelde knelpunten en kansen met betrekking tot de zorg voor ouderen in Friesland. Dat bestaat nu uit 3 thema’s: Wie heeft zorg nodig, Welke zorg is nodig, en Wie kan die zorg bieden. Nu is het de beurt aan de volgende thema's: Welke woningen zijn nodig en Welke woonomgeving is nodig. Naarmate het venster verder wordt aangevuld, beschikken Friese ouderenorganisaties, zorgaanbieders, gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren over een onschatbare informatiebron op basis waarvan bijvoorbeeld woon-zorgvisies en bestemmingsplannen kunnen worden vastgesteld.

Het /HUB: Wenje yn Fryslân, opgezet naar aanleiding van de Woonvisie 2020-2025 van de gemeente Smallingerland, onderzoekt onder meer hoe het toenemend aantal ouderen in de provincie Fryslân nu en in de toekomst woont. Worden er genoeg nieuwe woningen gebouwd? En aan welk type woningen is het in de toekomst de behoefte het grootst? Een uitgebreide data-analyse moet leiden tot een compleet beeld van wonen in Fryslân: wie woont waar, hoe verlopen de verhuisstroom en de doorstroom van huishoudens in Fryslân en hoe valt de woninggroei in kaart te brengen.

[De bijgevoegde kaart toont de verdeling in Leeuwarden van thuiswonende ouderen (groen) versus de voorzieningen waarvan zij gebruik (moeten kunnen) maken (de rode bollen). Meer visualisaties van de verzamelde cijfers vindt u op de website van DataFryslân: www.datafriesland.nl.

• Wilt u een van de onderzoekers spreken, of de eindpresentatie bijwonen? Stuur dan een e-mail naar Diederik Plug, Manager Communicatie Coöperatie DataFryslân U.A.: diederik.plug@datafryslan.nl, Tel. +316 53386185.
• Kijk voor meer informatie over DataFryslân op de website: www.datafriesland.nl.