Wie hebben zorg nodig?

Hoe de zorgvraag van een oudere zich ontwikkelt hangt van veel zaken af. Gebaseerd op het balansmodel hebben we vier diverse type ouderen gedefinieerd.
Bij het in beeld brengen van groepen ouderen hebben we gekeken naar kenmerken die de zorgvraag onder ouderen het sterkst beïnvloeden (bepaald op basis van de ervaringen van betrokken professionals en beschikbare literatuur). Het balansmodel is ons gezamenlijk vertrekpunt. Dit model brengt de draaglast en draagkracht die ouderen ervaren bij het deelnemen aan de samenleving in beeld:

Aan de hand van het balansmodel hebben we samen met betrokken professionals een 27-tal relevante kenmerken geselecteerd die de zorgvraag van ouderen beïnvloeden. Het gaat hier om kenmerken waarover de leden van Panel Fryslân van het FSP in de afgelopen jaren zijn bevraagd. De panelleden bestaan uit ruim 600 leden van 60 jaar en ouder. Met behulp van een zogenaamde ‘clusteranalyse’ zijn de kenmerken van deze representatieve groep op individueel niveau met elkaar vergeleken. Deze statistische vergelijking heeft een viertal ‘groepen’ Friese ouderen naar voren gebracht.

De Overlever

De Zelfredzamen

De Sociaal Welgestelden

De Tevredenen

De Overlevers

Dit is Sjoerd, hij is 75 jaar jong en woont samen met zijn vrouw Trijntje al bijna zijn gehele leven in Huizum. Als tiener heeft hij het LTS afgerond om vervolgens al op jonge leeftijd de rest van zijn leven te gaan werken in de fabriek van Koopmans Koninklijke Meelfabrieken in Leeuwarden. Sjoerd heeft samen met zijn vrouw drie kinderen gekregen, wat soms niet altijd makkelijk was op het lage inkomen van Sjoerd. Maar het is altijd gelukt door elke gulden om te draaien. Na zijn pensionering heeft hij doormiddel van een laptopcursus geleerd om zelf zijn gezondheidsgegevens op te zoeken en foto’s van zijn kleinkinderen te printen. Recent is het hem gelukt om zelfstandig met zijn kleindochter uit Rotterdam te videobellen via de telefoon op zijn verjaardag, ook kon hij het skûtsjesilen live meekijken op zijn tablet. Over het algemeen is Sjoerd niet tevreden met zijn gezondheid, dit komt mede vanwege het zware fysieke werk wat hij heeft gedaan. Maar hij wil niet zeuren en gaat niet graag naar de huisarts of het ziekenhuis. 

Beschrijving groep
Deze kleine maar robuuste groep ouderen is overwegend mannen boven de 70 jaar. Ze wonen samen of alleen. Ze worden gekarakteriseerd door hun lage sociaaleconomische status (praktische opleiding en beneden modaal inkomen). Ze wonen voornamelijk in dorpen. Uniek aan deze groep is dat ze bovengemiddeld scoren op technologie, wat ervoor zorgt dat ze ondanks de vele negatieve scores geen bijzonder zorggebruik hebben, al scoren ze wel lager op kwaliteit van leven en algemene lichamelijk en geestelijke gezondheid.

De Zelfredzamen

Dit is Monique, ze is 80 jaar en woont alleen in het mooie lemmer. Als tiener ging ze naar de huishoudschool maar in haar loopbaan bij de gemeente heeft ze de opleiding boekhouding mogen volgen. Iets wat ze met heel veel plezier deed. Een groot voordeel hiervan is ook dat ze tot haar pensionering in 2009 al veel met de computer moest werken. Hierdoor kan ze nu goed overweg met haar laptop. Al kon ze pas recent met haar AOW een eigen laptop kopen, hiervoor ging ze langs bij de bibliotheek. Na haar pensionering was Monique mantelzorger voor haar man, die 3 jaar geleden na een lang ziekbed kwam te overleiden. Nu voelt ze zich alleen en heeft ze niet veel vriendinnen in het dorp meer waarmee ze echt goed kan praten. Dit vindt ze erg jammer, maar ze kan gelukkig wel vaak naar haar kinderen met de bus.  In het algemeen vindt Monique dat ze een goede gezondheid heeft, zo loopt ze elke ochtend een rondje en eet ze graag de groente van de lokale groenteboer. Ze gaat wel vaak langs bij de huisarts om haar bloeddruk te laten contoleren en voor het trillen van haar handen.   

Beschrijving groep
Deze grote groep 75-plussers bevatten zowel mannen als vrouwen met een modaal inkomen. Ze wonen alleen of samen verspreid over Fryslân in dorpen en steden. Ze worden gekenmerkt door een lager sociaal netwerk maar een hoog technologiegebruik. Op gezondheid hebben ze hoge scores op fysieke en geestelijke gezondheid, ook is hun kwaliteit van leven bovengemiddeld. Hun zorggebruik is boven het gemiddelde. 

De Sociaal Welgestelden

Dit is Diederik, hij is 65 jaar en woont samen met Janny in Leeuwarden. Diederik heeft direct na de middelbare school een studie Nederlandse taal en cultuur gedaan en heeft hierin zijn Masterdiploma behaald. Vervolgens is hij voor verschillende scholen en universiteiten gaan werken. Hij heeft een goed pensioen opgebouwd, Janny en Diederik hebben samen een boven modaal inkomen. Diederik heeft heel veel vrienden waar hij elke week mee gaat golfen en in de zomer ook barbecueën. Hij kan goed met zijn vrienden praten en kan altijd bij hen terecht met een probleem. Hij komt dan fysiek langs, want hij krijgt stress bij het gebruiken van een tablet of laptop, hier maakt hij maar weinig gebruik van. Diederik weet dat hij iets meer had moeten sporten en gezond had moeten eten. Hij vindt dat hij lichamelijk en geestelijk gezonder had kunnen zijn en vindt dat hij een lagere kwaliteit van leven heeft. Toch gaat hij niet of nauwelijks naar de huisarts of medisch specialist. 

Beschrijving groep
Deze groep bestaat met name uit jongere ouderen (60-75 jaar) met een hoge opleiding. Het merendeel van deze groep heeft een boven modaal inkomen en is daarmee de rijkste groep. Ze bestaan voornamelijk uit tweepersoonshuishoudens die wonen in steden, maar soms ook in kleine dorpen. Ze hebben een hoog sociaal netwerk en ervaren lagere kwaliteit van leven en geestelijke en lichamelijke gezondheid. Ze maken minder gebruik van zorg en maken minder gebruik van technologie (laptop en tablet) en hebben ook weinig verstand van technologie. 

De Tevredenen

Dit is Liesbeth, ze is 71 jaar en woont samen met haar man Jan in Dokkum. Ze heeft na de middelbare school de PABO gedaan en leeft nu van haar AOW. Samen met haar man Jan maakt ze dagelijks een wandeling en eet ze gezond. Ze voelt zich goed, zowel fysiek als mentaal. Ze heeft alleen niet veel vriendinnen om mee te praten en waar ze bij aan kan kloppen. Ze vindt technologische hulpmiddelen maar ‘gedoe’ en laat het opzoeken van medische gegevens dan ook het liefst aan anderen over. Wel gaat ze regelmatig naar de huisarts en drie keer per jaar gaat ze naar een medisch specialist om zo gezond mogelijk te blijven.

Beschrijving groep
Dit is de grootste van de vier groepen en bestaat voornamelijk uit middelbare leeftijd ouderen (tussen de 65 en 79 jaar). Ze hebben een hogere opleiding genoten, maar een deel heeft ook een lagere opleiding gehad. Het merendeel heeft een beneden modaal inkomen, dit maakt dit de armste groep. Ze wonen zowel in steden als in dorpen en ervaren een laag sociaal netwerk. Wel ervaren ze een hoge kwaliteit van leven en een hoge lichamelijke en geestelijke gezondheid. Ze maken meer gebruik van zorg, maar maken weinig gebruik van technologische hulpmiddelen.

MEEDOEN? VRAAG OVER DE DATA OF AI?

Krijg rechtstreeks contact met programmamanager
Carlos De Matos Fernandes.

ZIE OOK

DataFryslan (2022).