Op dinsdag 6 juli start het DataFryslân /LAB ‘Morgen werkt het anders – de toekomst van de arbeidsmarkt’. Wouter Marchand, onderzoeker bij het Fries Sociaal Planbureau en projectleider bij DataFryslân, blikt vooruit.
De arbeidsmarkt staat onder druk; de vergrijzing neemt toe, een nieuwe generatie werknemers betreedt de arbeidsmarkt en neemt daar nieuwe eisen over werk en werkomstandigheden mee naartoe; sommige sectoren zien talent verdwijnen, in andere branches ontstaan juist tekorten. Ondertussen schrijden automatisering en robotisering onstuitbaar voort. Om de meestal nauw met elkaar verbonden bewegingen op de arbeidsmarkt van morgen te kunnen duiden en ons erop voor te kunnen bereiden zijn data essentieel. In dit /LAB wordt een aanzet gedaan om de ontwikkelingen en behoeften op de Friese arbeidsmarkt in kaart te brengen. Wouter Marchand licht dat toe.
De toekomst van de arbeidsmarkt – dat is een behoorlijk breed thema. Hoe gaan jullie dat in dit /LAB aanvliegen?
“Er leven veel vragen over dit onderwerp. De verwachte veranderingen hangen ons dan ook als een dreiging boven het hoofd; de vergrijzing, de verschuiving van arbeid in verschillende sectoren, waardoor bijvoorbeeld in de zorg enorme tekorten ontstaan en in de landbouw vermoedelijk juist een veel kleiner aanbod komt. Of de effecten van digitalisering, die gaan leiden tot een ander type banen en andere eisen stellen aan de mensen die deze banen gaan invullen. We willen in dit /LAB dit thema in de volle breedte op tafel leggen en kijken wat we nodig hebben om meer en meer complete inzichten te krijgen.”
Wat is daarvoor nodig?
“We zien dat er in alle sectoren wel een beeld van de situatie is, maar dan vooral specifiek over het eigen terrein; branche-overschrijdende samenwerking op dit gebied blijft nog achter, terwijl het juist dringend nodig is om de verschillende sectorbeelden bij elkaar te leggen – werkgevers, de provincie, belangenorganisaties, ze maken allemaal deel uit van hetzelfde probleem en hebben er dus baat bij als ze hun informatie bij elkaar brengen, om de puzzelstukjes te leveren waarmee het complete beeld kan ontstaan. We willen eigenlijk simpelweg beginnen met verschillende belanghebbenden te vragen: wat heb je in de aanbieding en wat kunnen we daar samen mee?”
Hoe groot is het risico dat verschillende deelbelangen zo’n datasamenwerking in de weg staan?
“Veel organisaties zitten inderdaad nog veel op hun eigen data, terwijl er zoveel te winnen valt door die data samen te brengen – als je data gaat koppelen, als je gegevens uit de sociale hoek kunt verbinden met ‘klassieke’ arbeidsmarktdata, ontstaan er belangrijke nieuwe inzichten. Als je de problematiek integraal benadert door de handen ineen te slaan en je eigen belang daarvoor opzijzet, dan ontstaat een beeld op basis waarvan je veel gedegener kunt inspelen op de ontwikkelingen.”
Is het eigenlijk niet een beetje laat? We weten bijvoorbeeld immers al sinds de jaren 80 dat de vergrijzing nu een probleem wordt. En de tekorten in de zorg zijn ook niet iets van recente datum.
“Vergeet niet dat datagedreven werken pas sinds een paar jaar echt in een stroomversnelling terecht is gekomen. Het is ook niet zo dat de betrokken partijen niet geïnteresseerd zijn; alle spelers die met de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt te maken hebben willen juist weten hoe het precies zit. De urgentie wordt echt wel gevoeld.”
Welke vorm krijgt dit /LAB?
“De eerste sessie op 6 juli 2021 zie ik als kwartiermaken: we gaan een schets van de problemen maken, onder meer met behulp van dashboards over een paar ‘schurende kwesties’, deelproblemen die we willen gebruiken om te peilen wat er aan data beschikbaar is en hoe we die kunnen samenbrengen. Die kwesties zijn de vermeende ‘braindrain’ uit Fryslân, de verschillen tussen het aanbod op de arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden en mbo’ers en de ontwikkelingen in de zorgsector. We hebben als DataFryslân de taak om onderzoekers van diverse pluimage bij elkaar te brengen en voor het eerst in lange tijd doen we dat weer eens in een fysieke bijeenkomst; dat biedt de mogelijkheid om samen onbevangen te oefenen met wat we aantreffen en te kijken waar ons dat brengt. Noem het maar een datagedreven brainstorm.”
Het /LAB start 6 op juli, en wordt gevolgd door twee sessies na de zomer. De slotpresentatie vindt plaats op donderdag 2 september 2021. De eerste, fysieke bijeenkomst is op uitnodiging. Klik hier voor meer informatie:
