Tineke Schokker, scheidend burgemeester van Vlieland, noemt data ‘de adem van organisaties’. Wat haar betreft is het delen van data in ieders belang – dat van gemeenten en dus de gemeenschap, maar ze is ook beducht voor de verleidingen en valkuilen die daarbij opduiken.
“Het klinkt natuurlijk allemaal fantastisch, datagedreven werken en besluiten nemen op basis van feiten en niet meer op gevoel, noem maar op. Maar het is zó gevoelig allemaal. Er zitten zo gigantisch veel risico’s aan vast. Je moet je nooit verstoppen achter data. Dat je bij wijze van spreken wat in de computer gooit en er komt een besluit uit. Dat is niet alleen erg link, maar je mist er ook de aspecten door die van een mens een mens maken en ook die zijn voor een gemeente heel belangrijk. Kijk, computers produceren razendsnel het antwoord op je vraag, maar wie heeft dat apparaat geprogrammeerd om tot dat antwoord te komen? Dat soort zaken moet je in de hele keten borgen en dat gaat heel veel verder dan de AVG en iemands privacy. Het gaat ook over de kwaliteit en betrouwbaarheid van de systemen die je gebruikt en van de mensen die die systemen bouwen en onderhouden. Want wie checkt de programmeur? Ook dat is een van de uitdagingen waarvoor je komt te staan als data leidend worden en als je de hele keten zuiver wilt houden, vind ik. Want mensen hebben het idee dat data ‘schoon’ zijn, ongekleurd. Dat is dus niet waar. En onfeilbaar zijn ze ook niet.”
“Data verzamelen en daar informatie van maken lijkt zo simpel, maar je blijft tegen dingen aanlopen waarvan je denkt tja, die dingen onderzoeken we niet, dus hebben we de data niet en dus ook de informatie niet. Dan kun je ook niet de juiste vragen stellen. Daarom is samenwerken met andere gemeenten wat mij betreft essentieel. Mits we bij zo’n samenwerking van tevoren heel goed afspreken hoe we met die data omgaan, wie de eigenaar ervan is. Data zijn immers kostbaar. Op Vlieland draait alles om toerisme en daar willen we alle mogelijke data over verzamelen. Maar het is logisch dat ondernemers op Vlieland het niet zo leuk vinden om hun gegevens te delen; een hoteleigenaar wil niet aan de grote klok hangen dat hij een enorme onderbezetting heeft. Je moet dus heel zorgvuldig omgaan met de eigenaars van die data. Zijn zij bereid die te delen, dan moet jij als overheid kunnen garanderen dat het niet op hun onderneming is terug te voeren. Kun je dat, dan weet ik zeker dat ook het bedrijfsleven bereid is zijn data in te brengen en dat is voor ons heel belangrijk.”
“Uiteindelijk draait alles erom dat je je gezond verstand gebruikt. Ik realiseer me dat je mensen daar lastig op kunt aanspreken, en dat regelgeving zoals de AVG wat dat betreft veel meer helderheid verschaft, maar je moet niet de illusie hebben dat je daarmee het risico op mogelijke problemen of fouten kunt dichttimmeren. We vergeten weleens dat die regels eigenlijk hulpmiddelen zijn om met elkaar beetje goed voor de gemeenschap te zijn. Maar soms gaan we als kleuters de grenzen opzoeken, kijken waar de mazen zitten.”
“Ik zie een provinciebrede datastrategie zeker zitten. Ze zeggen weleens dat in Fryslân dit soort zaken op zijn elfendertigst gaat. Dat is misschien ook zo: we gaan langzaam, maar we komen wél tot goede resultaten: alleen ga je sneller, samen kom je verder. Dat principe is voor mij heel belangrijk Dan heb je kwaliteit. En dan kijk je om je heen en merk je dat je voorloopt op anderen die niet zo nauw met elkaar zijn opgetrokken.”
Tekst: Diederik Plug. Foto: Marieke Balk.
